Παραλίγο τραγωδία στην 110 Π.Μ.

ΟΤΑΝ ΕΝΑ F-16 ΠΡΟΣΓΕΙΩΘΗΚΕ ΜΕ ΤΗΝ... ΚΟΙΛΙΑ

* Σώοι οι δύο πιλότοι, ενώ περισυνελέγη επικίνδυνο καύσιμο

Παραλίγο να θρηνούσαμε νεκρούς-και όχι μόνο- χθες στο αεροδρόμιο της 110 Π.Μ. στη Λάρισα όταν σε ένα υπερσύγχρονο αεροσκάφος τύπου F-16 Block 52 τη στιγμή που στα πλαίσια άσκησης «ακουμπούσε» στον διάδρομο προσγείωσης, αναδιπλώθηκε όλο το σύστημα των τροχών με αποτέλεσμα αυτό να αρχίσει να σέρνεται με την κοιλιά.

Το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε ένας έμπειρος εκπαιδευτής κυβερνήτης και ένας εκπαιδευόμενος πιλότος με σωστούς χειρισμούς ακινητοποιήθηκε στο διάδρομο χωρίς να πάρει φωτιά, άνοιξε η καλύπτρα και κατάφεραν να βγουν έξω χωρίς κανείς να πάθει το παραμικρό.

Όπως έγινε γνωστό το F-16 από το πρωί χθες εκτελούσε την άσκηση touch and go, δηλαδή μόλις οι τροχοί του ακουμπούσαν στο διάδρομο απογειωνόταν πάλι αμέσως.

Η άσκηση επαναλήφθηκε επιτυχώς τέσσερις φορές, όμως την πέμπτη φορά είχαμε την αναδίπλωση των τροχών με όλα τα παρεπόμενα...

Όμως, αφού με τις έμπειρες κινήσεις του πληρώματος αποφεύχθηκε η τραγωδία και δεν είχαμε ανθρώπινες απώλειες παρά μόνο μικρές υλικές ζημιές, υπήρξε μεγάλος κίνδυνος διαρροής ενός πολύ τοξικού καυσίμου της υδραζίνης που μπορούσε να έχει καταστρεπτικές συνέπειες τόσο για το υπερβάλλον όσο και για όλο το προσωπικό του αεροδρομίου, καθώς ενεργοποιήθηκαν άμεσα οι ειδικά εξοπλισμένες ομάδες και το περισυνέλεξαν.

ΤΙ ΕΣΤΙ ΥΔΡΑΖΙΝΗ

Η Υδραζίνη τροφοδοτεί τη μονάδα έκτακτης ενέργειας του αεροσκάφους Emergency Power Unit (EPU). Η EPU ενεργοποιείται και «καίει» την Υδραζίνη όταν το αεροσκάφος παρουσιάσει πρόβλημα στα ηλεκτρικά ή υδραυλικά συστήματα του κινητήρα. Οι οδηγίες που συνοδεύουν τη χρήση της από το ΝΑΤΟ αναφέρουν ότι «δεν πρέπει να εκτίθεται σε σημαντικό κίνδυνο το μη στρατιωτικό προσωπικό ή το περιβάλλον». Οδηγίες εκτάκτου ανάγκης σε πολιτικά-στρατιωτικά αεροδρόμια αναφέρουν ότι το καυσαέριο της υδραζίνης μπορεί να επηρεάσει τους πολίτες που ταξιδεύουν, έτσι σε περίπτωση χρήσης της υδραζίνης πρέπει να εκκενωθεί ο χώρος σε απόσταση 150 μέτρων προς τη μεριά που φυσάει και να κατευθυνθούν οι ταξιδιώτες μακριά από την επικίνδυνη περιοχή.

Σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές για την υδραζίνη υπάρχουν οι εξής κίνδυνοι:

* Χημικοί κίνδυνοι: κατά την αποσύνθεση του καυσίμου παράγονται αέρια αμμωνίας, οξίδια υδρογόνου και νίτρου, προκαλώντας φωτιά και έκρηξη.

* Περιβαλλοντικός κίνδυνος: Το καύσιμο είναι εξαιρετικά τοξικό για τους υδρόβιους οργανισμούς.

* Τρόπος έκθεσης: Η υδραζίνη προσβάλλει το ανθρώπινο σώμα μέσω της αναπνοής και της απορρόφησης από το δέρμα. Ένα βλαβερό ποσοστό μολυσμένου αέρα μπορεί να προκληθεί πολύ γρήγορα από την εξάτμιση της υδραζίνης σε θερμοκρασία 20 βαθμών Κελσίου.

Σε βραχυπρόθεσμη έκθεση το καύσιμο είναι διαβρωτικό για τα μάτια και το δέρμα, η εισπνοή του μπορεί να προκαλέσει πνευμονικό οίδημα, να επιδράσει στο συκώτι και τα νεφρά και να καταλήξει σε θάνατο. Μακροπρόθεσμη έκθεση στην Υδραζίνη είναι καρκινογόνα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι σε ατύχημα με F16 που έγινε το 2003 στην Αγχίαλο, η χερσαία καλλιεργούμενη έκταση που μολύνθηκε από την υδραζίνη του αεροσκάφους που ελέγχθηκε από κλιμάκιο ειδικών και έδωσαν οδηγίες στον ιδιοκτήτη γεωργό να μην καλλιεργήσει τίποτα στην έκταση αυτή για την επόμενη 7ετία.

Το ΓΕΑ

Για το συγκεκριμένο συμβάν το ΓΕΑ σε επίσημη ανακοίνωσή του αναφέρει:

«Την Πέμπτη, 19 Ιανουαρίου 2012 και ώρα 10:30, σε διθέσιο αεροσκάφος, F-16D Blk 52+ της 110ΠΜ/337Μ, κατά τη διάρκεια εκπαίδευσης αποπροσγειώσεων (touch and go) στην 110ΠΜ/Αεροπορική Βάση Λάρισας, προκλήθηκε αναδίπλωση των σκελών του συστήματος προσγείωσης, με αποτέλεσμα την ακινητοποίηση του αεροσκάφους εντός διαδρόμου του αεροδρομίου και την πρόκληση μικρών υλικών ζημιών στα σκέλη και στις εξωτερικές δεξαμενές.

Ο κυβερνήτης και ο εκπαιδευόμενος, ιπτάμενοι μεγάλης εμπειρίας, που επέβαιναν στο αεροσκάφος, μετά την ακινητοποίησή του, εκτέλεσαν τις προβλεπόμενες ενέργειες χωρίς απολύτως κανένα πρόβλημα.

Η αρμόδια επιτροπή διεξάγει έρευνα για τα αίτια του περιστατικού».

H ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ



Ανθρώπινο λάθος, βραχυκύκλωμα από αστοχία υλικού ή από ελλιπή συντήρηση προκάλεσε το κλείσιμο των σκελών προσγείωσης του διθέσιου μαχητικού F-16D Block 52+ χθες στην 110 Π.Μ. στην Λάρισα με αποτέλεσμα να τεθεί εκτός υπηρεσίας για αρκετό καιρό ένα υπερπολύτιμο αεροσκάφος (πρόκειται για ένα από τα διθέσια missionized που προορίζονται να εκτελέσουν τις πιο δύσκολες και βαθιές αποστολές διείσδυσης στην εχθρική ενδοχώρα);
Το πιο σημαντικό είναι ότι δεν υπήρξαν ανθρώπινα θύματα, αλλά επειδή είναι το τρίτο ατύχημα με F-16 τους τελευταίους μήνες, ευτυχώς όχι μείζον, όπως αυτό του καλοκαιριού με το διθέσιο Mirage 2000BGM, θα πρέπει να ερευνηθεί το τι ακριβώς έγινε γιατί το ατύχημα είναι κάτι παραπάνω από σπάνιο.
Για την ακρίβεια, η έρευνα του defencenet.gr στην διεθνή βίβλο ατυχημάτων δεν εντόπισε  κανένα ατύχημα όπως αυτό. Διότι τα σκέλη  προσγείωσης λαμβάνουν εντολή από τον χειριστή  η οποία μεταδίδεται με ηλεκτρικό σήμα και είτε ανοίγουν είτε κλείνουν. Π.χ. να μην κατέβουν τα σκέλη προσγείωσης, έχει συμβεί. Ειδικά μετά από πολεμικές αποστολές που θραύσματα από αντιαεροπορικά πυρά έχουν κτυπήσει στο σύστημα προσγείωσης.
Αλλά να έχουν κατέβει, να έχουν κλειδώσει και εν συνεχεία να «μαζέψουν» από μόνα τους, αυτό δεν έχει ξαναγίνει. Έχει συμβεί να καταρρεύσει το δεξί σκέλος F-16 σε προσγείωση, αλλά όχι κάτι τέτοιο. Aς δούμε τις μοναδικές περιπτώσεις που εντοπίσαμε για να γίνει καλύτερα αντιληπτή η μοναδικότητα του εν λόγω συμβάντος:
Συνολικά πέντε περιστατικά ανώμαλης προσγείωσης μαχητικών F-16 με κύριο αίτιο προβλήματα στο σύστημα προσγείωσης είχαμε τα τελευταία 10 χρόνια στον κόσμο.
-Το πιο πρόσφατο περιστατικό συνέβη σε μαχητικό της Ν. Κορέας το Φεβρουάριο του 2010 όταν κατά την διάρκεια της προσγείωσης του μαχητικού στην αεροπορική βάση Osan το δεξί σκέλος  του αεροσκάφους υποχώρησε με αποτέλεσμα το F-16 να γύρει προς τα δεξιά και να υποστεί ζημιές. 
-Το δεύτερο περιστατικό έλαβε χώρα στο Ισραήλ στην αεροπορική βάση Nevatim. Κατά την διάρκεια της παρουσίασης ενός σταθμευμένου μαχητικού F-16 σε Ισραηλινό Ταξίαρχο του Στρατού Ξηράς ο αξιωματικός κατά λάθος τράβηξε το μοχλό που ενεργοποιεί το σύστημα προσγείωσης και το αεροσκάφος έπεσε στο έδαφος με μικρές ζημιές. 
-Άλλο ένα παράξενο περιστατικό συνέβη στην Ολλανδία όταν αεροσκάφος F-16 της Αεροπορίας της  χώρας έχασε το τροχό από το ρηναίο σκέλος λίγο πριν από την προσγείωση με αποτέλεσμα το μαχητικό να προσγειωθεί στην αεροπορική βάση Leeuwarden με την κοιλιά.  
-To 2006 αμερικανικό μαχητικό F-16 κατά την διάρκεια της προσγείωσης στην αεροπορική βάση Spangdahlem στην Γερμανία αντιμετώπισε πρόβλημα στο σύστημα προσγείωσης με αποτέλεσμα ο πιλότος του να αναγκαστεί να το εγκαταλείψει.
-Τέλος ένα  F-16BM της Αεροπορίας της Δανίας αντιμετώπισε πρόβλήμα με το σύστημα προσγείωσης, το οποίο υποχώρησε κατά την διάρκεια άσκησης touch-and-go τον Αύγουστο του 2004 στην αεροπορική βάση Aalborg. Το αεροσκάφος προσγειώθηκε με την κοιλιά με περιορισμένες ζημιές.
Σε καμία περίπτωση δεν έκλεισαν από μόνα τους τα σκέλη προσγείωσης, τα οποία όπως προείπαμε, μπορεί να μην ανοίξουν λόγω βλάβης (υπάρχει και χειροκίνητο σύστημα), αλλά να κλείσουν λόγω βλάβης, δεν έχει ξανασυμβεί.
Στην χθεσινή περίπτωση, το γεγονός ότι εκτελούσαν ασκήσεις χαμηλής προσέγγισης  στον διάδρομο προσγείωσης , με εν συνεχεία επαν-απογείωση (“touch-and-go”) με συνεχές ανεβοκατέβασμα των σκελών προσγείωσης ίσως να ευθύνεται για το ατύχημα, αφού σε τέτοιες περιπτώσεις το ανθρώπινο λάθος ελλοχεύει.
Όπως και το να έγινε μάζεμα των σκελών από τον χειριστή να επιχειρήθηκε άνοδος, αλλά το αεροσκάφος να ακούμπησε στον διάδρομο με αποτέλεσμα την προσγείωση όπως-όπως.
Το άλλο ενδεχόμενο είναι να έχει υπάρξει κάποιο λάθος στην συντήρηση. Την Τρίτη 17 Μαΐου 2011, σε διθέσιο αεροσκάφος F-16D της 116ΠΜ/335Μ κατά τη διάρκεια της απογείωσης για εκπαιδευτική αποστολή, σημειώθηκε απώλεια του τροχού από το ριναίο σκέλος και προσγειώθηκε χωρίς ριναίο τροχό!
Στην συνέχεια η έρευνα απέδειξε ότι η βίδα που κλειδώνει τον τροχό, είχε βιδωθεί ανάποδα στον τεχνικό έλεγχο (!) με αποτέλεσμα να σπάσει στην προσγείωση και να γλιτώσει η Π.Α. έναν πιλότο και ένα πανάκριβο αεροσκάφος από καθαρή τύχη. Εκτός και αν υπάρχει αστοχία υλικού, η οποία εμφανίστηκε τώρα.
Τα αεροσκάφη είναι και τα τρία από τη παρτίδα των 50+10 F-16 Block 52+ που αγοράστηκαν το 2009 και άρχισαν να εντάσσονται στην ΠΑ το 2003 και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να χαρακτηριστούν “παλιά”.