Μελλοντική Δομή Δυνάμεων: Επιτέλους συμμάζεμα, όλα τα στοιχεία

Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας έδωσε στη δημοσιότητα τις θέσεις του για τη νέα δομή μέσω άτυπης ενημέρωσης (non paper) στα ΜΜΕ:

Η Νέα Δομή των Ενόπλων Δυνάμεων αποτελεί συλλογική προσπάθεια ηγεσιών και επιτελείων που ξεκίνησε το 2009. Η Νέα Δομή εξυπηρετεί ένα σκοπό. Να αυξηθεί η επιχειρησιακή ετοιμότητα, το αξιόμαχο και η αποτρεπτική ικανότητα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με βάση τα δεδομένα και τα ζητούμενα του παρόντος και του μέλλοντος χρόνου.

Η Νέα Δομή είναι απόλυτα προσηλωμένη στο Εθνικό Αμυντικό Δόγμα και στην Πολιτική Εθνικής Άμυνας.

Κεντρικό στοιχείο στη Νέα Δομή είναι η ενίσχυση των μάχιμων μονάδων και Σχηματισμών των Ενόπλων Δυνάμεων και η ταυτόχρονη κατάργηση ή συρρίκνωση των διοικητικών δομών οι οποίες εξυπηρετούσαν ανάγκες του παρελθόντος.

Με την αναδιάταξη και αναδιοργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων, που επιφέρει η Νέα Δομή επιτυγχάνεται ταυτόχρονα και σημαντική εξοικονόμηση δαπανών, η οποία είναι μεγαλύτερη στον Στρατό Ξηράς και μικρότερη στους δύο άλλους Κλάδους.

Με την Νέα Δομή δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στη Διακλαδικότητα των Ενόπλων Δυνάμεων και στην μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε όλα τα επίπεδα.

Μεταξύ των αλλαγών που περιλαμβάνει η Νέα Δομή καταγράφονται τα ακόλουθα:

Καταργούνται τα Στρατηγεία των Α και Β Σωμάτων. Στις έδρες των δύο Σωμάτων εξακολουθούν να παραμένουν άλλες μονάδες

Οι δυνάμεις που διατίθενται στην 1η Στρατιά κατηγοριοποιούνται κατά είδος τακτικής αποστολής, σε: >Δυνάμεις Άμυνας >Δυνάμεις Αντίδρασης >Δυνάμεις Ασφαλείας iii. Διαλύεται η Διοίκηση Στρατιωτικών Εργοστασίων η οποία ενσωματώνεται στο Στρατηγείο της ΑΣΔΥΣ ως ειδικό Επιτελείο.

iv. Καταργείται το Διακλαδικό Επιχειρησιακό Στρατηγείο Άμεσης Αντίδρασης.

v. Συγκροτείται η Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων.

vi. Η 70 ΣΔΥ που έχει έδρα την Αθήνα καταργείται και στην έδρα της παραμένει η Σχολή Πυροβολικού.

vii. Η Μεραρχία Υποστήριξης ΜΕΡΥΠ που έχει έδρα την Λαμία μεταφέρεται στη Θεσσαλονίκη και στην έδρα της παραμένει το Κέντρο Εκπαίδευσης Υλικού Πολέμου καθώς και Μονάδες Διοικητικής Μέριμνας.

viii. Η 10η Ταξιαρχία Πεζικού η οποία έχει έδρα τις Σέρρες μεταπίπτει σε Σύνταγμα με την ίδια έδρα.

ix. Η 97η ΣΔΥ που έχει έδρα την Χαλκίδα και στην έδρα της παραμένει η Σχολή Πεζικού.

x. Η 2η Ταξιαρχία Υποστήριξης η οποία έχει έδρα την Κοζάνη καταργείται και στην έδρα της μεταφέρεται η 9η Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία.

ΣΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΝΑΥΤΙΚΟ

Στο Πολεμικό Ναυτικό οι οποίες καταργήσεις και μετασχηματισμοί πραγματοποιούνται μέσα στους ίδιους κτιριακούς Σχηματισμούς-Συγκροτήματα στον Ναύσταθμο και στο Κ/Ε Κανελλόπουλος.

Μεταξύ των άλλων:

ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΣΤΟΛΟΥ

Καταργείται η Μοίρα Υποστήριξης της Διοίκησης Φρεγατών. Τα υπαγόμενα σε αυτή πλοία ενσωματώνονται στις δύο Μοίρες Φρεγατών που διατηρούνται.

Καταργείται η μία εκ των τριών της Διοίκησης Ταχέων Σκαφών.

Καταργείται η 353η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας και εντάσσεται ως Μοίρα Αεροσκαφών Ναυτικού στη Διοίκηση Αεροπορίας Ναυτικού.

Γενικότερα καταργούνται ή συμπτύσσονται Διοικητικές Δομές του Ναυτικού για περισσότερη ευελιξία και για να ενισχυθούν μάχιμες μονάδες.

ΣΤΗΝ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑ

Οι όποιοι ανασχηματισμοί και οι όποιες αναδιατάξεις και αλλαγές Διοικητικών Δομών πραγματοποιούνται μέσα στους ήδη υπάρχοντες σχηματισμούς, δηλαδή στο ΑΤΑ (Λάρισα) στη ΔΑΥ (Ελευσίνα) στη ΔΑΕ (Τατόι).

Η Νέα Δομή Ενόπλων Δυνάμεων παρουσιάστηκε σήμερα στη Διαρκή Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας σε μια μαραθώνια συνεδρίαση 7 ωρών προκειμένου να ενημερωθούν όλες οι πτέρυγες της Βουλής για το περιεχόμενο της.

Μετά από πολυετείς καθυστερήσεις, παλινδρομήσεις και ατελείωτο πόλεμο χαρακωμάτων εντός και εκτός του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (είναι παροιμιώδεις οι παρεμβάσεις τοπικών πολιτικών, κομματικών και… εκκλησιαστικών αρχών για τη διατήρηση μονάδων και στατοπέδων στην περιοχή τους), φαίνεται ότι οι «ανανεωτικές» δυνάμεις του στρατεύματος που επί τόσα χρόνια προσπαθούσαν για τον μετασχηματισμό των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων υπερπήδησαν τα εμπόδια και το ΚΥΡΙΟΤΕΡΟ έπεισαν την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για να γίνει το μεγάλο και ουσιαστικό βήμα.

Κύριο χαρακτηριστικό της νέας Μελλοντικής Δομής Δυνάμεων (ΜΔΔ) είναι η περικοπή του «πάχους» και των «βαρών»που η ατολμία στη λήψη απόφασης και τα πάσης φύσης κατεστημένα έχει επιτρέψει τη συσσώρευση τους.

Η περικοπή του «πάχους» είτε αφορά τα επίπεδα διοίκησης είτε τους σχηματισμούς και μονάδες ήταν από πολλά χρόνια επιβαλλόμενη όχι μόνο για τον αυτονόητο λόγο της ενίσχυσης της «καρδιάς», δηλαδή των στρατηγείων, σχηματισμών και μονάδων που προσδίδουν ουσιαστική υπόσταση στη στρατιωτική ισχύ της χώρας, αλλά και για τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των επενδύσεων στην άμυνα είτε αυτές αφορούν το λειτουργικό κόστος είτε την ανάπτυξη (εξοπλιστικά προγράμματα), οι οποίες, δυστυχώς βαίνουν συνεχώς μειούμενες.

Στη νέα Μελλοντική Δομή Δυνάμεων (ΜΔΔ) οι μεγαλύτερες μεταβολές επέρχονται στον Ελληνικό Στρατό, ο οποίος σε οργανωτικό επίπεδο, για πολλά χρόνια, είχε μετατραπεί στον «μεγάλο ασθενή» τόσο λόγω εσωτερικών αγκυλώσεων όσο και της ατολμίας των εκάστοτε πολιτικών ηγεσιών.

Με χωροταξική κατανομή και οργανωτική δομή που ουσιαστικά αντανακλούσε την πραγματικότητα της μετεμφυλιακής εποχής και του Ψυχρού Πολέμου, η χώρα είχε πλημμυρίσει από στρατόπεδα, σχηματισμούς και μονάδες που στην πράξη αποτελούσαν «σκιά» του εαυτού τους. Σε αυτή την κατάσταση ήταν αμφίβολο αν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στο επιχειρησιακό έργο που τους είχε ανατεθεί, ενώ το προσωπικό που τις στελέχωνε καταπονούνταν σε καθημερινή βάση για να εκτελέσει το καθήκον του.

Με βάση πληροφορίες, με τη νέα ΜΔΔ του Ελληνικού Στρατού:

>Καταργείται το εδρεύον στη Κοζάνη, Α΄ Σώμα Στρατού

Όσον αφορά τους σχηματισμούς που μέχρι σήμερα υπάγονται στο Α΄ ΣΣ, η εδρεύουσα στο Λιτόχωρο XXIV Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία «1ο Σύνταγμα Ιππικού Φλώρινα» θα ενταχθεί στην εδρεύουσα στην Έδεσσα ΙΙ Μηχανοκίνητη Μεραρχία Πεζικού (ΙΙ Μ/Κ ΜΠ) συμπληρώνοντας τις 33η Μ/Κ Ταξιαρχία Πεζικού «Σύνταγμα Κυδωνίων» (33 Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ, Πολύκαστρο Κιλκίς) και 34η Μ/Κ ΤΑΞ ΠΖ «Απόσπασμα Σχου Διαλέτη» (Άσσηρος, Θεσσαλονίκης).

Η συγκεκριμένη οργανωτική αλλαγή είναι εξαιρετικά σημαντική καθώς ενισχύονται σημαντικά οι στρατηγικές εφεδρείες της χώρας.

Χωροταξικά αναπτυγμένες σε περιοχές πλησίον του οδικού άξονα της Εγνατίας Οδού αλλά και άλλων γραμμών επικοινωνιών και με την υποστήριξη του εδρεύοντος στην Άσσηρο, Συγκροτήματος Στρατηγικών Μεταφορών (ΣΣΜ), μπορούν ταχύτατα να αναπτυχθούν και επέμβουν σε όλο το μήκος των βορείων συνόρων της ηπειρωτικής χώρας αν παραστεί ανάγκη για εμπλοκή βαρέων τεθωρακσιμένων και μηχανοκίνητων δυνάμεων.

Αντίθετα η εδρεύουσα στα Ιωάννινα VIII Μεραρχία Πεζικού μετασχηματίζεται σε ταξιαρχία.

Παραμένει ως έχει η 9η Ταξιαρχία Πεζικού που εδρεύει στη Φλώρινα μετασταθμεύει στην Κοζάνη και η 10η Ταξιαρχία Πεζικού (Σέρρες) η οποία μεταπίπτει σε σύνταγμα. Αντίθετα καταργείται η 15η Ταξιαρχία Πεζικού (Καστοριά).

>Καταργείται το Β΄ Σώμα Στρατού, με έδρα στη Βέροια.

Η ύπαρξη ενός σχηματισμού επιπέδου σώματος στρατού ως οργανωτικής δομής για τις δυνάμεις άμεσης αντίδρασης και εφεδρείας αποτελούσε παγκόσμια πρωτοτυπία για το μέγεθος και τους πόρους της χώρας.

Η κατάργηση του Β΄ Σώματος Στρατού εκ των πραγμάτων θα οδηγήσει σε αναβάθμιση του επιχειρησιακού στρατηγείου της Ιης Μεραρχίας Πεζικού «Σμύρνη» (Ι ΜΠ) στην οποία σήμερα υπάγονται η 1η Ταξιαρχία Καταδρομών – Αλεξιπτωτιστών (1η ΤΑΞ ΚΔ-ΑΛ, Ρεντίνα), η 71η Αερομεταφερόμενη Ταξιαρχία «Πόντος» (71η Α/Μ ΤΑΞ ΠΖ, Νέα Σάντα Κιλκίς) και η 32η Ταξιαρχία Πεζοναυτών «Μοράβας» (32η ΤΑΞ ΠΝ, Βόλος).

>Διατηρείται η εδρεύουσα στη Λάρισα 1η Στρατιά.

>Διατηρούνται τα εδρεύοντα στη Θεσσαλονίκη Γ΄ Σώμα Στρατού / NATO Deployable Corps – Greece (NDC-GR), Δ΄ Σώμα Στρατού (Ξάνθη) και ΑΣΔΕΝ (Ανωτάτη Στρατιωτική Διοίκηση Εσωτερικού Νήσων, Αθήνα) που είναι επίσης επιπέδου Σώματος Στρατού. Ειδικότερα το Γ΄ Σώμα Στρατού, στο οποίο είχε ήδη υπαχθεί η 10η ΤΑΞ ΠΖ, σαφώς υφίσταται ενίσχυση του ρόλου του με την υπαγωγή σε αυτό των VIII ΜΠ (ταξιαρχία) και 9ης ΤΑΞ ΠΖ.

Αναδιοργανώνεται ριζικά η Διοικητική Μέριμνα (ΔΜ) του Ελληνικού Στρατού, της οποία την ευθύνη έχει η εδρεύουσα στην Αθήνα, Ανωτάτη Στρατιωτική Διοίκηση Υποστήριξης Στρατού (ΑΣΔΥΣ). Συγκεκριμένα:

>Δημιουργούνται δύο Κέντρα Εφοδιασμού επιπέδου μεραρχίας:

α. Το Κέντρο Εφοδιασμού Νοτίου Ελλάδος (ΚΕΦΝΕ) που θα αναλάβει τη ΔΜ στην ηπειρωτική Ελλάδα μέχρι τα Τέμπη (Ήπειρος, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόνησσος) και στην Περιοχή Ευθύνης της ΑΣΔΕΝ (Ανώτατη Στρατιωτική Διοίκηση Εσωτερικού Νήσων). Με τη δημιουργία του ΚΕΦΝΕ καταργείται η επιπέδου ταξιαρχίας Διοίκηση Υποστήριξης Βάσης (ΔΥΒ).

β. Το Κέντρο Εφοδιασμού Βορείου Ελλάδος (ΚΕΦΒΕ) που θα αναλάβει τη ΔΜ στην Δυτική, Κεντρική, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη. Υπό το ΚΕΦΒΕ θα υπαχθεί η 4η Ταξιαρχία Υποστήριξης (4 ΤΑΞΥΠ) που εδρεύει στην Ξάνθη και παρέχει ΔΜ στους σχηματισμούς και μονάδες του Δ΄ Σώματος Στρατού. Το ΚΕΦΒΕ θα χρησιμοποιεί τις εκτεταμένες υποδομής της εδρεύουσας στη Θεσσαλονίκη 3ης ΤΑΞΥΠ, η οποία καταργείται.

>Καταργούνται, τέσσερις σχηματισμοί ΔΜ, ένας επιπέδου μεραρχίας και τρεις επιπέδου ταξιαρχίας:

α. Η εδρεύουσα στη Λαμία Μεραρχία Υποστήριξης (ΜΕΡΥΠ) β. Η εδρεύουσα στον Βόλο, 1η ΤΑΞΥΠ γ. Η εδρεύουσα στην Κοζάνη, 2η ΤΑΞΥΠ δ. Η εδρεύουσα στη Θεσσαλονίκη, 3η ΤΑΞΥΠ

Επισημαίνεται ότι η αναδιοργάνωση του συστήματος ΔΜ, που έχει καθυστερήσει δεκαετίες, θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη όχι μόνο στο επίπεδο εξοικονόμησης προσωπικού, αλλά και σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα του. Ο εξορθολογισμός και ο εκσυγχρονισμός του συστήματος ΔΜ που πλέον προσεγγίζει τα σύγχρονα επιχειρησιακά δεδομένα θα βελτιώσει κατακόρυφα την αποτελεσματικότητα και θα επιφέρει οικονομίες κλίμακας.

Τέλος μετά από πολλές παλινωδίες συγκροτείται η περιβόητη Διοίκηση Δόγματος, Εκπαίδευσης και Επιθεώρησης (ΔΙΔΟΕ), έστω και με λιγότερο φιλόδοξη προοπτική σε σχέση με τον σχεδιασμό παλαιότερων ΜΔΔ, με τον μετασχηματισμό της IV Μεραρχίας Πεζικού «Πελοπονήσσου» (IV MΠ, Τρίπολη) σε Διοίκηση Κέντρων Εκαπίδευσης με ταυτόχρονη διατήρηση της ονομασίας.

Σε ό,τι αφορά την Πολεμική Αεροπορία και το Πολεμικό Ναυτικό οι οργανωτικές αλλαγές είναι πολύ μικρότερης κλίμακας. Στην πρώτη περίπτωση περιορίζονται στη κατάργηση αεροπορικών αποσπασμάτων και τη μετάπτωση σμηναρχιών σε αεροπορικά αποσπάσματα.

Στη δεύτερη περίπτωση οι αλλαγές είναι μάλλον ήσσονος σημασίας αφού η κατάργηση μοιρών και διοικήσεων αφορά περισσότερο τη διοικητική διοίκηση παρά την επιχειρησιακή διοίκηση και συγκρότηση των δυνάμεων.

Εν κατακλείδι…

Μετά από αλλεπάλληλες ΜΔΔ που είχαν συνταχθεί τα προηγούμενα χρόνια και οι οποίες ουδέποτε επικυρώθηκαν από το αρμόδιο κυβερνητικό όργανο (ΚΥΣΕΑ) φαίνεται ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου καθώς ο «κόμπος έφθασε στο χτένι».

Και αυτό για δύο λόγους, που ταυτόχρονα αποτελούν βασικές παραμέτρους στον σχεδιασμό της δομής δυνάμεων:

>τη συνεχή και πλέον υπερβολική περικοπή των πιστώσεων για την εθνική άμυνα σε όλο το φάσμα τους (δαπάνες και αμοιβές προσωπικού, λειτουργικός προϋπολογισμός, αναπτυξιακός – εξοπλιστικά- προϋπολογισμός) και,

>την έλλειψη προσωπικού.

Δυστυχώς με βάση το πως διαμορφώνεται η κατάσταση και την πρόβλεψη για το άμεσο – μακροπρόθεσμο μέλλον και για τις δύο προαναφερθείσες παραμέτρους οι εξελίξεις προβλέπονται δυσοίνωες.

Οι πιστώσεις γαι την εθνική άμυνα θα συνεχίσουν να μειώνονται ενώ σε ό,τι αφορά το προσωπικό το έλλειμμα προσωπικού που ιδιαίτερα για τον Ελληνικό Στρατό έχει ήδη αποκτήσει ανησυχητικές διαστάσεις, θα συνεχίζει να υφίσταται.

Γρηγορότερα (το αναγκαίο) ή αργότερα η πολιτική ηγεσία της χώρας θα πρέπει να λάβει δύο πολύ δύσκολες αποφάσεις.

Η πρώτη αφορά τη θητεία που με την παρούσα διάρκεια της είναι παντελώς ανεπαρκής για την εκπαίδευση και το κυριότερο την αφομοίωση της σε κρίσιμες ειδικότητες (που φυσικά επηρεάζει την ποιότητα της εφεδρείας). Είτε είναι αρεστό ή όχι η θητεία διάρκειας εννέα μηνών είναι περισσότερο ταλαιπωρία για τους στρατεύσιμους και τις οικογένειες τους, παρά παράγοντας ενίσχυσης της μαχητικής ισχύος της χώρας.

Η δεύτερη αφορά το μόνιμο στρατιωτικό προσωπικό. Με το «πάγωμα» των προσλήψεων των Επαγγελματιών Οπλιτών (ΕΠΟΠ) και την σχεδόν ολοκληρωτική μονιμοποίηση των ήδη υπηρετούντων ο μέσος όρος ηλικίας του συγκεκριμένου προσωπικού που αποτελεί τη «ραχοκοκαλιά» των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων έχει αυξηθεί ανησυχητικά και φυσικά η κατάσταση θα επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια. Η ανανέωση, έστω και σε μικρότερο βαθμό από τον αναγκαίο, του μόνιμου προσωπικού θα πρέπει να αποτελέσει άμεση προτεραιότητα της πολιτείας προτού η κατάσταση βγει εκτός ελέγχου. Ως συνήθως μελέτες με εναλλακτικές επιλογές για την επίλυση του ζητήματος έχουν συνταχθεί από τα Γενικά Επιτελεία όμως χρειάζεται και η κυβερνητική απόφαση (το ζήτημα εκφεύγει της αποκλειστικής αρμοδιότητας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας).

Σε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη ΜΔΔ, όντως επιφέρει σημαντικές αλλαγές και προς τη σωστή κατεύθυνση αν και σε ορισμένα σημεία θα μπορούσε να είναι πολύ πιο τολμηρή.

Για παράδειγμα στην περίπτωση της 1ης Στρατιάς, του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας (ΑΤΑ) και του Αρχηγείου Στόλου (ΑΣ).

Καθώς το ΓΕΕΘΑ εξασκεί πλέον την πλήρη διοίκηση, ουσιαστικά τα τρία Γενικά Επιτελεία (ΓΕΣ, ΓΕΝ, ΓΕΑ) έχουν μετασχηματιστεί σε Στρατηγεία Χερσαίων, Ναυτικών και Αεροπορικών Δυνάμεων αντίστοιχα. Κατά συνέπεια θα ήταν δυνατός ο μετασχηματισμός των ΑΤΑ και ΑΣ σε διοικήσεις (μείωση του επιπέδου διοίκησης) και της 1ης Στρατιάς σε ΔΙΔΟΕΕ με ταυτόχρονη ανάληψη της ευθύνης της Ζώνης Εσωτερικού.

Ένα δεύτερο παράδειγμα αποτελούν οι VIII ΜΠ, η 9η και η 10η ΤΑΞ ΠΖ. Θα μπορούσαν να καταργηθούν με διατήρηση μόνο μίας από αυτές και η οποία προικοδοτούμενη με τις κατάλληλες οργανικές μονάδες (κυρίως επιλαρχίες αναγνώρισης – ΕΑΝ και ουσιαστικά μηχανοποιημένα τάγματα πεζικού) να αναλάβει και με επάρκεια να εκτελέσει τις αποστολές μεθοριακής επιτήρησης.

Σε κάθε περίπτωση η νέα ΜΔΔ αποτελεί εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη που τοποθετεί τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις σε πορεία μετασχηματισμού.

Δικαιώνει τους ανανεωτές του στρατεύματος που στην πορεία για την υλοποίηση της θρήνησαν και θύματα,  και χωρίς καμία διάθεση κολακείας της παρούσας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και της κυβέρνησης γενικότερα, θα πρέπει να σημειωθεί η πολιτική τόλμη και διάθεση ανάληψης του πολιτικού κόστους για την υλοποίηση της.

Ελλείψεις, διαφορετικές απόψεις και αντιρρήσεις είναι φυσικό να υπάρχουν και πιθανά σε αρκετές περιπτώσεις να είναι βάσιμες και τεκμηριωμένες, σε κάθε περίπτωση όμως το οργανωτικό τέλμα και το αδιέξοδο στο οποίο είχαν περιπέσει οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις φαίνεται ότι ξεπεράστηκε.

Αυτό που προέχει τώρα είναι η ταχεία εφαρμογή των αποφάσεων που θα ληφθούν ώστε οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις να μεταβούν στο επόμενο στάδιο.

Εξάλλου η διαδικασία είναι συνεχής και δυναμική.