Η ιστορία των υπό κατάληψη κτιρίων στα οποία επενέβη η Αστυνομία στη Θεσσαλονίκη

 Το Μανδαλίδειο Μέγαρο στην παραλία της Θεσσαλονίκης
Καίριο πλήγμα στο κίνημα των καταλήψεων δημόσιων και ιδιωτικών χώρων στη Θεσσαλονίκη κατάφερε νωρίς το πρωί η Ελληνική Αστυνομία. Μέχρι χθες το βράδυ οι χώροι που βρίσκονταν υπό κατάληψη από αντιξεουσιαστές στη Θεσσαλονίκη ξεπερνούσαν τους δέκα. Σήμερα είναι τρεις λιγότεροι. Η απόφαση της πολιτικής ηγεσίας της ΕΛ.ΑΣ. για επέμβαση στους χώρους αυτούς έρχεται ως απάντηση στην κατακραυγή που εισέπραξε το προηγούμενο διάστημα λόγω της παθητικής στάσης της απέναντι στις αυθαιρεσίες των μελών του No Border Camp. Οι δύο από τους χώρους στους οποίους επενέβη η Αστυνομία είναι γνώριμα στέκια αντιεξουσιαστών. Ο τρίτος χώρος κατελήφθη για πρώτη φορά πριν από λίγες ημέρες με σκοπό τη φιλοξενία προσφύγων.Παρουσιάζουμε  την ιστορία των χώρων αυτών.



Το Μανδαλίδειο Μέγαρο ανήκει στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Βρίσκεται υπό κατάληψη από το 2009 και χρησιμοποιήθηκε ως στέγη από αναρχικούς της πόλης. Είχε καταληφθεί και παλαιότερα από αντιεξουσιαστές. Το 1985 το εν λόγω κτίριο που βρίσκεται στη συμβολή της λεωφόρου Νίκης με την οδό Βογατσικού είχε καταληφθεί από αριστερές ομάδες φοιτητών για να χρησιμοποιηθεί ως φοιτητική εστία. Η κατάληψη κράτησε πέντε χρόνια. Αργότερα το κτίριο παραδόθηκε στο Τμήμα Δημοσιογραφία και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Το 2002 το κτίριο εκκενώθηκε γιατί δεν πληρούσε τους κανόνες αντισεισμικής προστασίας.
Το κτίριο είναι κληροδότημα του Ιωάννη Μανδαλίδη και της αδελφή του Βάγιας. Ο Ιωάννης σπούδασε οδοντίατρος και τα δύο αδέλφια εργάστηκαν στην Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα. Μετά την πυρκαγιά του 1917 ήρθαν στη Θεσσαλονίκη και εντάχθηκαν στην οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης. Αγόρασαν την εξαώροφη οικοδομή το 1931 και την κληροδότησαν στο πανεπιστήμιο για να στεγάσει το ερευνητικό παράρτημα της Οδοντιατρικής Σχολής.

Το ορφανοτροφείο θηλέων «Μέγας Αλέξανδρος» στην Τούμπα

Το ορφανοτροφείο «Μέγας Αλέξανδρος» κατελήφθη για πρώτη φορά το 2005 από αντιεξουσιαστές. Χρησιμοποιήθηκε ως στέγη και ως χώρος πολιτικού προβληματισμού. Ακολούθησε κλεφτοπόλεμος με την Αστυνομία καθώς οι αντιεξουσιαστές απομακρύνθηκαν δύο φορές από τον χώρο καταφέρνοντας να τον ανακαταλάβουν και τις δύο.
Το ορφανοτροφείο ιδρύθηκε το 1934 για να στεγάσει τα ορφανά κορίτσια που έφτασαν στη Θεσσαλονίκη μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και μέχρι τότε στεγάζονταν σε πρόχειρα παραπήγματα. Τα λιγοστά κορίτσια που έμειναν στο ίδρυμα το 2000 μεταφέρθηκαν στο ορφανοτροφείο «Μέλισσα».
Το εν λόγω κτίριο ανήκε στο Υπουργείο Υγείας και το 2011 παραχωρήθηκε στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης με σκοπό την ανέγερση εκκλησιαστικού ιδρύματος για άτομα με χρόνια παθήσεις.

Η πολυκατοικία στην Καρόλου Ντηλ

Πρόκειται για κτίριο που ανήκει σε ιδιώτη. Τα τελευταία χρόνια είναι εγκαταλελειμμένο. Άτομα του αντιεξουσιαστικού χώρου προχώρησαν σε κατάληψη του χώρου το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής. Σύμφωνα με τους καταληψίες το κτίριο θα χρησιμοποιούνταν για την φιλοξενία προσφύγων και μεταναστών. Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου υπέβαλλε μήνυση στην Αστυνομία ζητώντας την άμεση απομάκρυνση των αντιεξουσιαστών.

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΥΠΟ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ..

Οι καταλήψεις εγκαταλειμμένων κτιρίων έχουν ιστορία δεκαετιών και ξεκινούν από το 1980 και την περιβόητη κατάληψη της βαλτετσίου από τον τραγουδοποιό Νικόλα Άσιμο. Ακολούθησαν πολλές άλλες μέχρι και τις μέρες μας που οι δυνάμεις της ελ.ας κάνουν επιχειρήσεις εκκαθαρίσεων. Οι περιπτώσεις των κτιρίων που έχουν καταληφθεί είναι δείγμα της αδιαφορίας της πολιτείας για κομμάτια της σύγχρονης ιστορίας της χώρας και για νεοκλασικά-κοσμήματα που έχουν χαρακτηριστεί αρχιτεκτονικά μνημεία.

Η Βίλα Αμαλία, έργο του σπουδαίου αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ του 1862 δεν ήταν πάντα ένα, αλλά δύο κτίρια που ενώθηκαν. Αυτό προς την Αχαρνών ήταν η κατοικία του νομικού Μιλτιάδη Ράλλη και το κτίριο προς τη Χέϋδεν ήταν η κατοικία του πρέσβη Περικλή Αργυρόπουλου. απο το 1932 εως το 1972 στεγάστηκε στη Βίλα Αμαλία το θρυλικό για την αυστηρότητά του 2ο Γυμνάσιο Αρρένων το οποίο άφησε εποχή για την "βέργα" που έπεφτε αλλά και για τα χαστούκια που έριχναν οι καθηγητές. Από τα θρανία του πέρασαν σπουδαίες προσωπικότητες.

Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Αλέκος Φασιανός, Θόδωρος Αγγελόπουλος, Ανδρέας Φουστάνος. 

Εμβληματική φυσιογνωμία υπήρξε ο αυστηρός γυμνασιάρχης, θεολόγος Πάνος Πάτρας, ο οποίος έγινε θρύλος στα αθηναϊκά σχολεία της εποχής από τα διάσημα «διπλά χαστούκια» που φιλοδωρούσε τους απείθαρχους και τους ακούρευτους μαθητές. Η Βίλα Αμαλία κατελήφθη το 1990 από αναρχικούς και παρέμεινε έτσι 22 χρόνια μέχρι που παρενέβη η αστυνομία. Ένα χρόνο πριν είχε προηγηθεί από τους ίδιους ανθρώπους η κατάληψη εγκαταλελειμμένου κτιρίου του ιδρύματος Ωνάση στη λεωφόρο Αμαλίας 56 και από τη συγκεκριμένη λεωφόρο προέκυψε το όνομα της κατάληψης.

 

Ενα ακόμη κτίριο κόσμημα, η επιβλητική πολυκατοικία Παπαλεονάρδου, γνωστή ως βίλα Σκαραμαγκά εξαιτίας του ονόματος του στενού αδιέξοδου δρόμου που τέμνει την οδό Πατησίων, είχε γίνει άνδρο των καταληψιών τα τελευταία χρόνια.  Σε αυτό το σπίτι της οδού Πατησίων 61 έζησε η υψίφωνος Μαρία Κάλλας όταν το 1937 μετά  το χωρισμό των γονιών της ήρθε στην Αθήνα και έμεινε με τη μητέρα της και τη μεγαλύτερη αδελφή της Υακίνθη. Η πολυκατοικία χτίστηκε το 1925 και οικία Μαρίας Κάλλας έχει χαρακτηρισθεί από το 1989, επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη, ως διατηρητέο ιστορικό και αρχιτεκτονικό μνημείο των νεότερων χρόνων. Το κτίριο ανήκει στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (ΝΑΤ) από το 1950.

Υπό κατάληψη από το 88 είναι η 4όροφη μονοκατοικία  στην Λέλας καραγιάννη 37. Κατασκευή του 1923 και από το 95 έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο. Μετά από 25 χρόνια κατάληψης, οι αστυνομικές δυνάμεις για πρώτη φορά μπήκαν την Τρίτη 15 Ιανουαρίου στο κτίριο που ήταν εγκαταλελειμμένο από το 1960 μέχρι το 1988. Σε πολύ κοντινή απόσταση, στην οδό Λέλας Καραγιάννη 1 και Σταυροπούλου βρίσκεται το ιστορικό σπίτι της αγωνίστριας της Εθνικής Αντίστασης Λέλας Καραγιάννη, το όνομα της οποίας πήρε ο δρόμος.

Στο κτίριο της παλαιότερης κατάληψης της χώρας, έζησε μέχρι το 1960 η Κεφαλλονίτισσα Μαρία Μεταξάτου. Με απόφαση της ίδιας  κληροδοτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο και τη Σχολή Καλών Τεχνών. Τελευταία επιθυμία της ήταν να χρησιμοποιηθεί για τη στέγαση άπορων φοιτητών από την Κεφαλονιά με τον όρο να μην απαλλοτριωθεί.

Η πλέον πρόσφατη κατάληψη είναι στο κτίριο του ιστορικού κινηματογράφου Βοξ, στην οδό αραχώβης στα εξάρχεια ιδιοκτησίας του ΙΚΑ..