Η Ελληνίδα σταρ του Διαστήματος

Μια Ελληνίδα πρωταγωνιστεί στη διεθνή προσπάθεια για την κατανόηση των μυστικών του σύμπαντος και ειδικά του ηλιακού μας συστήματος.
   
Η αστροφυσικός Αθηνά Κουστένη έχει προσφέρει τόσα πολλά στη διαστημική έρευνα, ώστε ένας αστεροειδής φέρει τιμητικά το όνομά της! Στο μέλλον θα δώσει ακόμη περισσότερα καθώς τώρα σχεδιάζει δύο νέες αποστολές, στον Δία και τον Κρόνο.

Οι τίτλοι της διευθύντριας ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Ερευνας της Γαλλίας (CNRS) και στο Εργαστήριο Διαστημικών Ερευνών και Οργάνων (LESIA) του Αστεροσκοπείου του Παρισιού-Μεντών είναι μόνο δύο από τις πολλές διακρίσεις που έχει στο ενεργητικό της η κ. Κουστένη που το 1980 πήγε στη Γαλλία για σπουδές και εξελίχθηκε σε κορυφαία ερευνήτρια σε διεθνές επίπεδο. «Εφυγα από την Ελλάδα γιατί ήθελα να ακολουθήσω τον κλάδο της αστρονομίας. Ως νέα φοιτήτρια και ως γυναίκα και ως αστρονόμος ήταν καλύτερα να βρεθώ έξω» λέει στην «Espresso» η κ. Κουστένη που υπογραμμίζει ότι οι Ελληνες τα πάνε πολύ καλά, αρκεί να βρουν το κατάλληλο περιβάλλον.

Αξιοσημείωτο είναι ότι παράλληλα με τις σπουδές Φυσικής στο Πανεπιστήμιο Paris VI (Pierre et Marie Curie), η κ. Κουστένη σπούδασε και Αγγλική Φιλολογία στο Paris III (Sorbonne).

Στη συνέχεια έκανε παράλληλα μεταπτυχιακά στην Αστροφυσική και την Αγγλική Φιλολογία, ώσπου τελικά ο έρωτας για το Διάστημα νίκησε την αγάπη για τη λογοτεχνία. Ετσι, το 1989 έλαβε διδακτορικό στην Αστροφυσική και Διαστημική Τεχνολογία από το Πανεπιστήμιο VII του Παρισιού και το 1996 της απονεμήθηκε η ανώτατη ακαδημαϊκή διάκριση της Γαλλίας, του Διπλώματος Διεύθυνσης Ερευνών, επίσης στην Αστροφυσική και Διαστημική Τεχνολογία του ίδιου πανεπιστημίου.

Η μεγαλύτερη συγκίνηση που της έχει δώσει έως τώρα η επιστημονική της διαδρομή ήταν η
η συμμετοχή στην αποστολή Cassini-Huygens που έστειλε μη επανδρωμένο όχημα στο σύστημα του Κρόνου και τον δορυφόρο του Τιτάνα. Η κ. Κουστένη ήταν επιστημονική υπεύθυνος σε τρία όργανα της αποστολής και παρακολούθησε την εκτόξευση από το ακρωτήριο Κανάβεραλ.

«Είδα την αποστολή να φεύγει και αυτό είναι κάτι εξαιρετικά συγκινητικό» λέει η κ. Κουστένη και συνεχίζει: «Αυτό έγινε το 1997 και η αποστολή έφτασε στον προορισμό της το 2004. Τώρα έχουμε 2011 και εξακολουθεί να αποδίδει καταπληκτικά αποτελέσματα. Μας φέρνει στοιχεία που δεν είχαμε καν ονειρευτεί ή φανταστεί τότε και θα συνεχίσει μέχρι το 2017, αν δεν μας κόψουν τα κονδύλια».

Η αποστολή Cassini έδωσε εντυπωσιακές πληροφορίες για τον Τιτάνα τον οποίο η Ελληνίδα επιστήμονας μελετούσε πολλά χρόνια: «Μοιάζει με τη Γη, αλλά είναι και λίγο διαφορετικός. Εχει σχεδόν την ίδια ατμόσφαιρα, έχει οργανική χημεία, έχει τη μόνη επιφάνεια με υγρά, που είναι λίμνες μεθανίου. Μοιάζει με τον πλανήτη μας, αλλά έχει και κάτι διαφορετικό που τον κάνει εξωτικό».

Η κ. Κουστένη πρότεινε στην Ευρωπαϊκή Διαστημική Εταιρεία και τη NASA μια νέα αποστολή στο σύστημα του Κρόνου και τον Τιτάνα, που θα συνδυάζει διαστημόπλοιο και αερόστατο.

Ωστόσο, προτεραιότητα για την Ελληνίδα επιστήμονα αποτελεί αυτή τη στιγμή η άλλη διαστημική αποστολή στην οποία εργάζεται, και αφορά την εξερεύνηση του Δία και των δορυφόρων του, Ευρώπης και Γανυμήδη: «Στους δορυφόρους ελπίζουμε να ανακαλύψουμε έναν υγρό ωκεανό, με νερό αυτή τη φορά, κάτω από την επιφάνεια, και να ψάξουμε αν υπάρχουν στοιχεία ζωής ή αν μπορεί να αναπτυχθεί ζωή στο μέλλον».

Τιμητική διάκριση
Στο ερώτημα ποιο είναι το κέρδος από την εξερεύνηση του πλανητικού μας συστήματος, η κ. Κουστένη απαντά ότι στις διαστημικές αποστολές αναπτύσσεται και δοκιμάζεται πλήθος τεχνολογιών και εφαρμογών που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας, από την εξοικονόμηση ενέργειας και τους υπολογιστές έως την Ιατρική.

«Ομως, για να πούμε και την πάσα αλήθεια, είναι και θέμα ανθρώπινης περιέργειας και πολιτισμού, για να μην πω και τέχνης» λέει η κ. Κουστένη και συνεχίζει: «Οταν κοιτάζω τις φωτογραφίες που μου έρχονται από το Διάστημα, για μένα είναι σαν να βλέπω έναν Πικάσο. Είναι πολύ όμορφο, μας διευρύνει τον νου και τη φαντασία, μας αφήνει να ονειρευόμαστε και μας μαθαίνει να είμαστε και λίγο ταπεινοί. Με όλα αυτά τα πράγματα που δεν ξέρουμε και ανακαλύπτουμε κάθε μέρα στο Διάστημα, εγώ λέω αυτό που έλεγε ο Σωκράτης: “Εν οίδα, ότι ουδέν οίδα”».

Η διεθνής αστρονομική κοινότητα έχει τιμήσει τη διακεκριμένη Ελληνίδα για την προσφορά της στην εξερεύνηση τους Διαστήματος δίνοντας το όνομά της σε αστεροειδή που ανακαλύφθηκε το 2000, τον «18101 Coustenis».