Ο κακός Αύγουστος για τους Ρώσους επενδυτές

Ο Αύγουστος είναι κατά κανόνα ο χειρότερος μήνας για τους Ρώσους και το 2010, με τις άγριες πυρκαγιές που σαρώνουν τη χώρα, δεν αποτελεί εξαίρεση.

Ίσως να είναι απλή σύμπτωση αλλά εδώ και 12 χρόνια όλες οι καταστροφές συμβαίνουν στη Ρωσία τον Αύγουστο. Το 1998 ήταν η στάση πληρωμών. Το 2000 η βύθιση του υποβρυχίου Κουρσκ. Το 2004 οι τρομοκρατικές επιθέσεις στον υπόγειο της Μόσχας και σε δύο αεροπλάνα. Το 2008 ήταν ο πόλεμος με τη Γεωργία. Το 2009 ήταν η έκρηξη στον σταθμό παραγωγής ενέργειας RusHydro’s. Αλλά πάντοτε όλα γίνονταν Αύγουστο.

Ένα δυσοίωνο εποχιακό μοτίβο συνεπώς διακρίνεται και οι επενδυτές θα κινηθούν ανάλογα. Μετά την άνοδο των μετοχών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, το πιθανότερο είναι ότι τώρα πια, με τις μεγάλες φωτιές που δίνουν την αίσθηση ότι ο Αύγουστος φέρνει μαζί του μια ακόμη μεγάλη καταστροφή για τη Ρωσία, οι βασικοί δείκτες θα πέσουν. Και η βαθύτερη ανησυχία είναι ότι η παρούσα έκτακτη κατάσταση μπορεί να εξουδετερώσει την οικονομική ανάκαμψη της χώρας που ήταν στα πρώτα της βήματα.

Πώς μπορείς να προστατεύσεις το χαρτοφυλάκιο σου στη σαρωμένη από τις φωτιές Ρωσία σήμερα; Πρέπει να πουλήσεις όλες τις εταιρείες στις οποίες βασίζεται η κυβέρνηση για να κλείσει τις τρύπες του προϋπολογισμού ή να ελέγξει τον πληθωρισμό. Η Gazprom έχει χρησιμοποιηθεί κατ’ επανάληψη για την επιχορήγηση άλλων τομέων της οικονομίας, και το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε θα διατηρήσει υψηλή τη φορολογία των μεγάλων πετρελαϊκών εταιριών Lukoil και Rosneft για να ισοσκελίσει τον κεντρικό προϋπολογισμό. Επομένως πρέπει να αναμένεται ότι οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες θα στηρίξουν τα δημόσια οικονομικά.

Το κύμα καύσωνα έχει περιορίσει τη ρωσική παραγωγή σιτηρών κατά 20% αποστερώντας τη χώρα από βασικά εξαγωγικά έσοδα. Την περασμένη βδομάδα η Ρωσία απαγόρευσε την εξαγωγή σιτηρών από τις 15 Αυγούστου ως τα τέλη του έτους, προκειμένου να θέσει υπό έλεγχο τις εγχώριες τιμές.

Άνοδος τιμών

Θα μπορούσε να προσδοκά κανείς ότι οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας θα τα πάνε καλά σε ένα τέτοιο περιβάλλον. Αλλά δεν θα γίνει έτσι. Η εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Mosenergo, για παράδειγμα, είδε την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος να αυξάνεται κατά 15% αλλά η έλλειψη υδάτων δεν της επιτρέπει να αποδώσει το πλήρες παραγωγικό της δυναμικό. Και από τη στιγμή που οι λογαριασμοί των κοινωφελών επιχειρήσεων αποτελούν σημαντικό κομμάτι στο ‘καλάθι’ του πληθωρισμού, η κυβέρνηση δεν θα επιτρέψει επί του παρόντος αυξήσεις των τιμών προκειμένου να χαλιναγωγήσει το δείκτη τιμών καταναλωτή. Εκτιμάται ότι η ξηρασία θα προσθέσει 1.5 ποσοστιαίες μονάδες στο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή το 2011 και ότι οι υψηλές δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση της παρούσας καταστροφής θα επιδεινώσουν περαιτέρω τα πράγματα.

Ο δαίμονας του πληθωρισμού, που η Ρωσία μετά τη μεγάλη κρίση του 1998 δεν κατάφερε ποτέ να τιθασεύσει επαρκώς, μπορεί να επιδεινώσει δραστικά την κατάσταση, υποχρεώνοντας την κεντρική τράπεζα να αντιστρέψει την πρόσφατη πολιτική μείωσης των επιτοκίων και κατά συνέπεια να οδηγήσει σε πνίξιμο της πιστωτικής ανάπτυξης στον τραπεζικό κλάδο. Αυτά είναι πολύ δυσάρεστα νέα για τις τράπεζες, όπως η VTB Group και η Sberbank, οι οποίες ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να προσελκύσουν καταθέσεις ώστε να βελτιώσουν την εικόνα του ισολογισμού τους και των οποίων τα περιθώρια κέρδους θα πιεστούν υπερβολικά ως συνέπεια αυτής της κατάστασης.

Βαρίδι στην οικονομία

Ο αποσταθεροποιητικός αντίκτυπος των υψηλών θερμοκρασιών στην οικονομία καταγράφηκε ήδη στο δείκτη επιχειρηματικής εμπιστοσύνης VTB Capital, που τον Ιούλιο έπεσε κατά 4.2%, σε χαμηλό 4 μηνών, όπως και από αρκετές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της αυτοκινητοβιομηχανίας Avtovaz, η οποία ανέστειλε αυτό το μήνα την παραγωγή της.

Μια βασική πρόκληση για τους Ρώσους διαχειριστές κεφαλαίων είναι η έλλειψη μετοχών που θα μπορούσαν να αποτελούν καλές επιλογές ως αντίδραση. Οι τιμές των σιτηρών αυξήθηκαν άνω του 50% τον Ιούλιο και έφτασαν σε υψηλά 23 μηνών, κίνηση που θα υποχρεώσει τους οικονομολόγους να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό.

Οι υψηλές θερμοκρασίες άρχισαν στη Μόσχα τον Ιούλιο. Αρχικά οι πλούσιοι Μοσχοβίτες άρχισαν να απολαμβάνουν τους ηλιόλουστους δρόμους της ρωσικής πρωτεύουσας και να πληρώνουν πρόθυμα 25 δολάρια για μια ξαπλώστρα και μια πετσέτα και 15 δολάρια για ένα μοχίτο στα μπιτς κλαμπ του ποταμού. Σιγά - σιγά όμως, όταν άρχισαν οι πυρκαγιές που καίνε τα δάση γύρω από τη Μόσχα, τα δηλητηριώδη αέρια έπνιξαν την πόλη καθώς η χειρότερη ξηρασία που έχει καταγραφεί ποτέ δεν έδειχνε σημάδια υποχώρησης.

Κατά κανόνα, το μεσοκαλόκαιρο, ο Βλαντιμίρ Πούτιν συνήθιζε να παραθερίζει στη Σιβηρία ψαρεύοντας και κυνηγώντας. Αλλά όχι φέτος. Αυτόν τον Αύγουστο ο Πούτιν διασχίζει πάνω κάτω τη Ρωσία, προσπαθώντας να κατασβέσει, κυριολεκτικά και μεταφορικά, τις πυρκαγιές.

Η ρωσική κυβέρνηση είναι γνωστή για την αδεξιότητά της στη διαχείριση κρίσεων και η παρούσα κρίση δημιουργεί μεγάλες ανησυχίες στην κοινότητα των επενδυτών της Ρωσίας. Ίσως η ανησυχία τους να έχει να κάνει με το ότι απουσιάζουν και οι ολιγάρχες που τέτοια εποχή καταπλέουν με τα σκάφη τους στη Μεσόγειο αφήνοντας τις επιχειρήσεις τους στη διαχείριση διευθυντών ή επειδή η πολιτική ηγεσία και οι επικεφαλής των υπηρεσιών ασφαλείας κάνουν κι αυτοί διακοπές και χαλαρώνουν την επίβλεψή τους. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει κάτι το παράξενο στα ξαφνικά δράματα που πλήττουν τη Ρωσία τον Αύγούστο και επιφέρουν ακραία αστάθεια στην αγορά.

Ωστόσο οι επενδυτές έχουν μία ακόμη ελπίδα. Ο Πούτιν, που ορίστηκε πρωθυπουργός από τον ίδιο τον πρόεδρο Γιέλτσιν τον Αύγουστο του 1999, έχει τη φήμη ενός ανθρώπου εξαιρετικά ψημένου στη διαχείριση κρίσεων. Αυτός και ο πρόεδρος του Ντμίτρι Μετβέντεφ θα πρέπει να θέσουν αυτές τις πυρκαγιές υπό έλεγχο πριν η διαφαινόμενη οικονομική ανάκαμψη της Ρωσίας καεί κι αυτή στις φλόγες.