Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ

του Λάζαρου Μάκρη

Έγκυρες μελέτες που αναφέρονται τελευταία στην ελληνική οικονομία, αποτυπώνουν αφενός μεν το αυταπόδεικτο της κρίσης που βιώνουμε, αναλύουν δε το φαινόμενο διεξοδικά και τέλος, για να είναι χρήσιμες, διατυπώνουν προτάσεις ή σενάρια ανάπτυξης.

Ένα πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα είναι ότι, το αναπτυξιακό υπόδειγμα της προηγούμενης δεκαετίας έχει εξαντληθεί. Έχει κάνει τον κύκλο του. Βασιζόμενο μάλιστα σχεδόν αποκλειστικά στην εσωτερική ζήτηση, προκάλεσε στρεβλώσεις και τα γνωστά δίδυμα ελλείμματα: Δηλαδή το δημοσιονομικό και το Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών, οι δείκτες των οποίων καταμαρτυρούν έναν συνδυασμό χαμηλής ανταγωνιστικότητας και υψηλής κατανάλωσης.

Έτσι, η συνολική δαπάνη, κράτους και ιδιωτών, φαίνεται να συσσωρεύουν μονίμως χρέη, αφού συστηματικά υπερβαίνουν την εθνική παραγωγή. Καταναλώνουμε δηλαδή ως κοινωνία περισσότερα από όσα παράγουμε.

Το φαινόμενο όμως αυτό έχει πρωτίστως και ηθική διάσταση, την οποία δεν πρέπει να υποτιμούμε: Η οικονομικά δρώσα γενεά επί του παρόντος συντηρεί ένα επίπλαστο επίπεδο ευημερίας, το κόστος του οποίου μετακυλύει στις επόμενες γενεές. Και για να είμαστε κοινωνικά δίκαιοι, δεν φέρουν τον ίδιο βαθμό ευθύνης οι εργαζόμενοι παραδείγματος χάριν των 700 Ευρώ που παράγουν πλούτο, με εκείνους που δεν παράγουν και ωστόσο αμείβονται παχυλά ελέω συντεχνιακών πιέσεων ή με όσους παράγουν μεν, αλλά συστηματικά φοροδιαφεύγουν.

Ανεξάρτητα όμως από την παραπάνω διευκρίνιση και τις μισθολογικές διαφορές- για την εξομάλυνση των οποίων πρέπει επιτέλους κάποτε να μεριμνήσει η πολιτεία- ορισμένοι πιστεύουν ότι για την αντιμετώπιση της σημερινής οικονομικής κατάστασης της χώρας υπάρχουν δύο σχολές επιλογές: Η μία, που δίνει προτεραιότητα στη σταθεροποίηση της οικονομίας και η άλλη, που προκρίνει τη χάραξη αναπτυξιακής πολιτικής.

Στην πραγματικότητα όμως δεν υφίσταται τέτοιο δίλλημα. Και αυτό γιατί τόσο η στήριξη των εισοδημάτων, όσο και η στρατηγική των διαρθρωτικών αλλαγών με την αύξηση της παραγωγικότητας, επιβάλλεται να γίνουν ταυτόχρονα. Με κεντρικούς πυλώνες την στήριξη των παραγωγικών επενδύσεων και τις εξαγωγές προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής ποιότητας.

Μιλάμε δηλαδή για ένα νέο μοντέλο οικονομικής εξωστρέφειας.

Όταν σχετικές μελέτες αποδεικνύουν ότι για να ισοσκελιστεί το Ισοζύγιο Πληρωμών σε 5 έτη, με σταθερές τις εισαγωγές μας, απαιτείται ρυθμός αύξησης των εξαγωγών κατά 18% ετησίως, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το πρόβλημα επιλύεται με δράσεις που πολλαπλασιάζουν το ΑΕΠ και όχι με το αμυντικό δόγμα της μείωσης μισθών, ιδιαίτερα των μεσαίων και χαμηλότερων κλιμακίων. Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με δυναμική αναδιάρθρωση προς νέες εξειδικεύσεις και με μία συνακόλουθη υποκατάσταση εισαγωγών. Μόνον έτσι μπορεί να δημιουργηθεί μία νέα παραγωγική κουλτούρα που θα επιφέρει και δίκαια φορολογικά έσοδα.

Διαφορετικά, μια στείρα φοροεισπρακτική πολιτική, χωρίς μεγέθυνση της οικονομίας, μπορεί πρόσκαιρα να ικανοποιεί τις διεθνείς «αγορές» σε επίπεδο εντυπώσεων, ζημιώνει όμως την δυναμική της ανάπτυξης και εν τέλει τους ίδιους τους πολίτες.